De meerderheid van de mensen met problematische schulden wordt door de gemeente niet bereikt alduis Trouw en krijgt geen hulp. De hulpverlening is te traag en te complex. Als regels niet eenvoudiger worden, lukt het niet om het aantal mensen met chronisch geldgebrek omlaag te brengen. Onder meer het systeem van toeslagen (huur, zorg en kinderopvang) zou op de helling moeten, concludeert bestuurskundige Roel in ’t Veld
In het rapport ‘Een onbemind probleem’ schetst hij een ‘kafkaësk’ beeld van de situatie waarin mensen met problematische schulden terecht komen. In een toelichting zegt hij: “Het aantal voorschriften is enorm terwijl het hier gaat om een categorie mensen die niet is uitgerust om met bureaucratie om te gaan. Er is geen andere groep in Nederland die aan zoveel regels moet voldoen.” De hoogleraar, ex-topambtenaar en (kortstondig) staatssecretaris constateert dat de regels vaak rigide zijn en dat door de automatisering van het opleggen van boetes en het verhogen van boetes de menselijke maat ontbreekt. Op die manier lopen schulden op en wordt vaak te laat door hulpverleners van de gemeente ingegrepen.
Volgens In ’t Veld moet het toeslagensysteem (voor onder meer huur, zorg en kinderopvang) op de helling. Want als mensen hun inkomen te laag inschatten, en dus meer toeslag krijgen dan waar ze achteraf bezien recht op hadden, moeten zij vaak grote bedragen terugbetalen, terwijl dat geld al is uitgegeven.
Behalve een aanpassing van het systeem van de toeslagen, suggereert In ’t Veld de kwaliteit van de hulpverlening bij gemeenten te versterken. Overheidsdiensten moeten beter samenwerken zodat hulpverleners sneller kunnen optreden. Overheidsinstanties moeten vorderingen waarvan zij weten dat ze nooit zullen worden betaald eerder afschrijven.
Staatssecretaris Klijnsma stelt in een reactie dat zij ‘aan de slag’ gaat met de conclusies van In ’t Veld. Er is meer onderzoek nodig en dat is in de zomer van volgend jaar klaar. Zij is deels afhankelijk van andere ministeries zoals Financiën, waar de Belastingdienst onder valt, en Justitie, waar boetes worden geïnd. “Ik spreek geregeld met mijn collega’s in
het kabinet over wat er moet veranderen aan het systeem van toeslagen, verkeersboetes en zorgpremies om mensen uit de ellende te houden”, zegt zij. Er zijn verbeteringen maar ‘de uitvoering is complex’.
Zie voor meer informatie: eindrapport onbemind probleem of lees het via de website van de Rijksoverheid