Verrekenen inkomsten bij bijstandsuitkering is “super ingewikkeld”

Trefwoorden: informatieverstrekking, uitkeringsspecificatie, inkomstenverrekening

Een uitkeringsgerechtigde vindt in december 2017 een baan voor 24 uur per week. Hij verdient daarmee echter onvoldoende om uit de uitkering te kunnen. In de loop van het jaar wendt de man zich tot de ombudsman met de volgende klachten. Hij is het niet eens met de door de gemeente gehanteerde methode van verrekening van inkomsten. Verder kloppen de berekening van zijn aanvullende uitkering en het volgens de sociale dienst teveel ontvangen bedrag aan uitkering niet. Hij is er verschillende keren achteraan geweest en kwam niet verder dan dat hij maar bezwaar moest maken. Dat heeft hij ook gedaan, maar daarover heeft hij nog geen bericht. Aan de balie van de sociale dienst kunnen ze hem ook niet verder helpen.
Uit het onderzoek van de ombudsman komen 2 oorzaken naar voren die zorgen voor herberekeningen. De eerste is dat de inkomsten moeten worden toegerekend aan de maand waarin ze zijn verdiend. En niet aan de maand waarin ze worden ontvangen. In dit geval ontvangt de man zijn loon in de volgende periode van 4 weken. En het 2^e probleem is dat het loon van de man over 4 weken wordt uitbetaald, terwijl de sociale dienst de inkomsten naar een maand omrekent om zodoende te kunnen zien of de inkomsten boven of onder de maandnorm (€ 992,12) uitkomen. Omdat de sociale dienst op moment van berekening nog niet weet hoeveel inkomen de man over die maand krijgt, werkt die met een geschat inkomen. De sociale dienst doet dit om te voorkomen dat er grote vorderingen ontstaan en dat is naar het oordeel van de ombudsman netjes.
Verder stelt de ombudsman vast dat de uitkeringsspecificaties van de man niet te volgen zijn. Er worden allerlei inkomsten van verschillende maanden ingehouden, verschillende betalingen over dezelfde maand aan de sociale dienst gedaan en er is sprake van nabetalingen over verschillende maanden. Uit de specificatie wordt echter niet duidelijk waarom en hoe de sociale dienst aan deze bedragen is gekomen.
De sociale dienst erkent dat de uitkeringsspecificaties niet inzichtelijk zijn. Tijdens het klachtenonderzoek heeft de sociale dienst daarop een schriftelijke toelichting gegeven. Op basis hiervan is de ombudsman het proces van verrekening van inkomsten nagegaan. Het blijft erg ingewikkeld maar uiteindelijk is deze te volgen. Dat er zoveel moeite moet worden gedaan om het noodzakelijke inzicht te krijgen, is naar het oordeel van de ombudsman geen behoorlijke informatievoorziening. Zolang de uitkeringsspecificaties niet zijn verbeterd, zal de man op een andere wijze inzicht moeten krijgen in de berekening van zijn uitkering. De ombudsman doet de gemeente de aanbeveling om de man per kwartaal een inzichtelijke berekening van zijn uitkering te geven. De man begrijpt niet dat hij geen aanvullende uitkering meer ontvangt. Als de ombudsman kijkt naar de hoogte van zijn inkomsten in de onderzochte periode, zijn die, ook als ze zijn omgerekend, lager dan de bijstandsnorm. De man heeft dus recht op een aanvullende uitkering. Dat er door de sociale dienst niets is overgemaakt, betekent echter niet dat hij geen aanvullende uitkering heeft gekregen. De aanvullende uitkering waar de man recht op heeft, is gebruikt om de uitkering die de man te veel heeft ontvangen terug te betalen. Vandaar dat hij niets op zijn rekening kreeg. Voor zijn gevoel heeft de man niet te veel uitkering ontvangen. Dat gevoel is voorstelbaar, maar gezien alle berekeningen heeft de man wel te veel uitkering ontvangen. Daar kan hij echter niets aan doen. Hij heeft geen fout gemaakt, maar dat heeft de sociale dienst op dat punt ook niet.