Van parool.nl van 23 mei 2019:

Rutger Groot Wassink is volgens Piet van der Lende (voorzitter bijstandsbond Amsterdam) gezwicht voor druk van Den Haag. Zijn bijstandsbeleid is daarom gericht op het uitroken van bijstands­gerechtigden. Zijn opinie:

Wethouder Rutger Groot Wassink heeft deze week bekendgemaakt dat de 40.000 Amsterdamse bijstandsgerechtigden worden opgeroepen voor een gesprek. Dat gesprek is niet vrijblijvend, zei de wethouder er meteen bij.

Op een manier die we vooral van rechtse politici kennen, wordt een ­kleine onwillige minderheid gebruikt als argument om alle bijstandsgerechtigden ­intensiever en strenger aan te pakken. De politiek eist op een ouderwetse manier hoge uitstroomcijfers van de sociale dienst. De klantmanager, die tegenover een mens van vlees en bloed zit, komt onder druk te staan om mensen uit de bijstand te werken. De ambitieuze ­doelstelling voor Amsterdam is het aantal bijstandsgerechtigden onder de 30.000 te krijgen en te houden. Waarom het er niet meer mogen zijn, heeft Groot Wassink niet uitgelegd.

Ook zal worden gekeken of de uitkeringen wel terecht worden toegekend. Ze gaan dus met de stofkam door het bestand, op zoek naar bijstandsgerechtigden die de kluit belazeren. Daarvoor moeten dan wel 40.000 bijstandsgerechtigden voor de zoveelste keer hun hele ­hebben en houden op tafel leggen.

Mensen in de bijstand die door alle persoonlijke problemen al gestrest, angstig en depressief zijn, worden door het regime van de bijstand alleen maar zieker. En nu zegt Groot Wassink in ferme bewoordingen dat het aantal bijstandsgerechtigden naar 30.000 moet, dat iedereen zal worden opgeroepen, dat de gesprekken niet vrijblijvend zijn. De knagende onzekerheid of je wordt opgeroepen of niet en je bestaansfundament elk moment ter discussie kan worden gesteld, levert de duizenden bijstandsgerechtigden die arbeidsongeschikt zijn nog meer stress, angsten en slapeloze nachten op.

Vage plannen

Kennelijk wordt het nodige effect verwacht van dit beleid: mensen die niet zouden willen of niet voor alle gesprekken komen opdagen, moeten zich maar zien te redden. Weg is weg. Nu al ervaren wij op ons spreekuur, dat mensen ervoor kiezen met betaald werk onder het sociaal minimum te leven. Ze zijn al dat gedoe met dat vreselijke bijstandsregime zat. Dat is het effect van dit uitrookbeleid: meer werkende armen.

De wethouder belooft coaches, loonkostensubsidies en banenplannen. Maar de banenplannen zijn vaag of een druppel op een gloeiende plaat. Een voorbeeld: in de werkbrigade zitten maar 500 mensen en de eerste deelnemers zijn al weer terug in de bijstand.

In Amsterdam blijft de terugloop van het ­aantal bijstandsgerechtigden achter bij het landelijk gemiddelde. Het is de reden dat deze operatie op touw is gezet. De financieringssystematiek van de Participatiewet blijkt zo te zijn dat de gemeente hoge boetes krijgt als de uitstroom achterblijft. Groot Wassink staat zodoende onder grote druk van deze rechtse regering.

Ondanks zijn linkse signatuur is het nieuwe beleid van Groot Wassink geheel in overeenstemming met het neoliberale arbeidsmarkt­beleid. Daarin wordt gezegd dat werkloosheid het gevolg is van gebreken bij de werkzoekenden en dat zij moeten worden gedisciplineerd. Werkgevers zijn volledig autonoom in hun personeelsbeleid, dus je moet inzetten op het bijschaven en onder druk zetten van werklozen met jobcoaches, loonkostensubsidies, disciplineringstrajecten. En niet investeren in gedegen opleidingen die een diploma opleveren. Bij de werkgevers mag alleen een beroep worden gedaan op hun ‘goodwill’.

Grote tekorten

Die neoliberale arbeidsmarkt en het bijbehorende beleid werken niet. Steeds verschijnen er berichten over grote tekorten op de arbeidsmarkt. Werkgevers zouden schreeuwen om personeel. Komen er substantieel minder flexwerkers? Stellen de werkgevers hun eisen bij? Gaan de lonen omhoog? Nee dus.

Het wil maar niet tot de bestuurders doordringen dat de bijstand steeds meer een verkapte arbeidsongeschiktheidsregeling is geworden, omdat de eigenlijke arbeidsongeschiktheids­regelingen bijna op slot zijn gegaan. Het grootste deel van de bijstandsgerechtigden kan gewoonweg niet betaald werk verrichten, maar de bestuurders blijven hardnekkig spreken over ‘langdurig werklozen’ alsof zij wel aan het betaalde werk zouden kunnen.

Groot Wassink heeft haast. ‘Elke dag dat we wachten is een dag dichter bij de volgende crisis,’ zegt de wethouder. Nou, Rutger, ik denk dat het niet gaat lukken. En als het al lukt, dan alleen tot de volgende crisis.